Zaczyna być coraz cieplej i coraz częściej macie Państwo pytania jak ochronić zwierzę przeciw pasożytom zewnętrznym. Najczęstsze pytania są oczywiście o pchły i kleszcze, które przenoszą bardzo niebezpieczne choroby. W tym przypadku (pchły, kleszcze) najbardziej skuteczne są izoksazoliny, znajdujące się w takich preparatach jak Bravecto, Simparica czy Nexgard.

Ale jakie są jeszcze inne zagrożenia?

Przede wszystkim komary i choroby które przenoszą – dirofilarioza i leiszmanioza. Jeszcze do niedawna były to choroby “egzotyczne”, rozpoznawane jedynie u psów podróżujących ze swoimi opiekunami głównie do krajów basenu Morza Śródziemnego. Obecnie, w związku z zachodzącymi zmianami klimatycznymi, diagnozuje się je coraz częściej u psów, które nie opuszczały terenów Polski.

DIROFILARIOZA – wywoływania przez nicienie z rodzaju Dirofilaria. Występują 2 formy choroby, wywoływane przez dwa różne nicienie:

• forma sercowa – wywoływana przez D. immitis
• forma podskórna – wywoływana przez D. repens

W dirofilariozie sercowej występują objawy kliniczne związane z obecnością dorosłych osobników w tętnicy płucnej i w prawym przedsionku serca. Osobniki dorosłe męskie mierzą 12-18 cm długości, żeńskie osiągają długość 30 cm i średnicę 1 mm. Objawy kliniczne zależą od stopnia nasilenia inwazji i można je podzielić na 4 kategorie:

1. szybsze męczenie się podczas aktywności fizycznej
2. kaszel, nietolerancja wysiłkowa, anemia
3. kaszel, duszność, anemia, sinica, wodobrzusze
4. silna anemia hemolityczna i wstrząs

Osobniki żeńskie dirofilarii “wypuszczają do krwi dzieci” – mikrofilarie (największy “wyrzut” ma miejsce w ciepłe letnie wieczory, kiedy komary są najbardziej aktywne), które są pobierane przez komara i w jego ciele przechodzą kolejne stadia rozwojowe, które jako formy inwazyjne usadawiają się w aparacie kłująco-ssącym i podczas żerowania komara przenoszone są na kolejnego psa (i nie tylko… człowieka także). W organizmie psa zarażonego wędrują naczyniami krwionośnymi do przedsionka serca, gdzie dojrzewają do form dorosłych.

Rozpoznaje się chorobę na podstawie:

• objawów klinicznych,
• obecności mikrofilarii w rozmazie krwi,
• testów serologicznych.

Leczenie jest bardzo trudne, ponieważ istnieje duże ryzyko spowodowania zatoru przez obumarłe pasożyty.

W dirofilariozie podskórnej dorosłe osobniki, które osiągają długość 4-7 cm i średnicę 1-2 mm, lokalizują się pod skórą w różnych częściach ciała powodując tworzenie się niebolesnych guzków o średnicy ok. 2 cm.

Obecność pasożyta może wywołać zapalenie skóry przebiegające ze świądem, rumieniem, tworzeniem się grudek i wyłysień. Czasem pasożyt może osiągnąć nietypową lokalizację taką jak: worek spojówkowy, jama otrzewnowa, narządy wewnętrzne.

Chorobę można rozpoznać przez stwierdzenie dorosłych osobników przy chirurgicznym usunięciu guzów lub znalezienie mikrofilarii w rozmazie krwi.

Leczenie polega na chirurgicznym usunięciu dorosłych pasożytów oraz na zastosowaniu preparatów z moksydektyną.

Człowiek może zarazić się nicieniami z rodzaju Dirofilaria przez ugryzienie komara.

LEISZMANIOZA – wywoływana przez wiciowce z rodzaju Leishmania. Głównym rezerwuarem pasożyta są psy, ale za pośrednictwem komarów mogą być przenoszone na ludzi i inne zwierzęta.

Komar pobiera pasożyta podczas ssania krwi, w jego organizmie, po 15-20 dniach, pasożyt przyjmuje formę inwazyjną (promastigota) i umiejscawia się w aparacie kłująco-ssącym. Promastigoty wprowadzone do ciała psa przy ugryzieniu komara trafiają do makrofagów, gdzie przyjmują formę gotową do namnażania się (amastigota) i są roznoszone po całym organizmie (głównie umiejscawiają się w węzłach chłonnych, szpiku kostnym i śledzionie).

Objawy ogólne rozwijają się głównie u zwierząt w średnim wieku i starszych, u młodszych psów najczęściej powstaje forma skórna guzkowa, charakteryzująca tworzeniem się małych guzków w miejscach ugryzień przez komary. Okres od momentu wprowadzenia zarazka do organizmu do momentu wystąpienia objawów może wynosić od 4 miesięcy do 7 lat !!!

Objawy ogólne to:

• posmutnienie, niechęć do zabawy
• zaniki mięśni, zaczynające się od głowy – “old dog face”, postępujące dalej
• zwierzę traci na masie mimo zachowanego apetytu – pies wygląda na znacznie starszego niż jest w rzeczywistości, smutnego i obolałego
• powiększenie wszystkich węzłów chłonnych
• problemy z nerkami (kłębuszkowe zapalenie nerek)
• problemy ze stawami (zapalenie wielostawowe)
• problemy okulistyczne (zapalenie błony naczyniowej)
• problemy skórne – wyłysienia głównie wokół oczu, na uszach i ogonie, łupież suchy i tworzenie się łusek
• owrzodzenia połączeń skórno-śluzówkowych (wargi, dziąsła, lusterko nosowe, napletek, język) oraz opuszek palcowych i brzegów małżowin usznych
• szybki wzrost pazurów tzw. Fakir’s nails

Rozpoznanie choroby stawia się na podstawie:

• objawów klinicznych
• badań biochemicznych krwi (wysoki poziom białka, niski poziom albumin, niski stosunek albumin do globulin, charakterystyczna elektroforeza białek, czasem podniesiony poziom mocznika i kreatyniny, anemia nieregeneratywna)
• badań moczu (podniesiony stosunek białka do kreatyniny)
• cytologii – biopsja węzłów chłonnych, śledziony lub szpiku kostnego
• PCR

W leczeniu choroby używa się leków najczęściej w terapii skojarzonej ( antymonian megluminy, allopurinol, miltefozyna, domperidon) – często wymagane jest leczenie do końca życia. Rokowanie uzależnione jest od stopnia zaawansowania choroby – przy rozwoju niewydolności nerek rokowanie jest ostrożne do niepomyślnego. 75% psów może przeżyć do 4 lat przy odpowiednim postępowaniu terapeutycznym.

W związku z trudnościami w leczeniu ww. chorób lepiej zapobiegać niż je leczyć. A jak to robić? Psy potrzebują ochrony w czasie dużej aktywności komarów, czyli głównie latem.

Jak ochrona powinna wyglądać?

1. stosowanie środków odstraszających komary – skuteczne są środki zawierające pyretroidy – albo w postaci obroży np. Foresto lub Scalibor albo w postaci kropli wykrapianych na kark np. Ataxxa lub Advantix (czasem warto przeanalizować bilans zysków oraz strat i u zwierząt mocno narażonych zastosować podwójną ochronę – izoksazoliny i pyretroidy)
2. w czasie intensywnego żerowania komarów (ciepłe noce) nie zostawiać psów na zewnątrz
3. warto rozważyć założenie specjalnych siatek w oknach przeciw komarom.