Nadczynność tarczycy to najczęstsza endokrynopatia występująca u kotów, rozwija się u około 10% kotów powyżej 10 roku życia. W jej wyniku pojawia się podwyższone stężenie hormonów tarczycy-tyroksyny i trójjodotyroniny, które wpływają na funkcjonowanie najważniejszych organów.

Jaka jest przyczyna nadczynności tarczycy?

1. W 95% przypadków to łagodny rozrost gruczołu tarczowego
2. W 5% przypadków to złośliwy rozrost gruczołu tarczowego – rak tarczycy

Jakie są objawy nadczynności tarczycy?

1. Spadek wagi mimo wzmożonego apetytu – związany z przyspieszonym metabolizmem
2. Zaburzenia kardiologiczne – tachykardia (częstoskurcz) i kardiomiopatia, które bez leczenia przyczyny podstawowej mogą rozwinąć się w zastoinową niewydolność serca.
3. Nadmierne pragnienie i oddawanie zwiększonej ilości moczu.
4. Wymioty i biegunka związane z przyspieszonym pasażem treści pokarmowej (częściej pojawiają się okresowe wymioty niż biegunka)
5. Zmiany zachowania – nadaktywność
6. Zaburzenia oddychania – przyspieszony oddech, duszność, które nasilają się pod wpływem stresu
7. Zmiana wyglądu sierści – staje się matowa, mogą pojawić się wyłysienia
8. U niektórych osobników może rozwinąć się tzw. apatyczna forma nadczynności tarczycy, w przeciwieństwie do wyżej opisanych objawów, koty stają się osowiałe i tracą apetyt. Są to koty, u których najczęściej występują choroby współistniejące, takie jak:
   • przewlekła niewydolność nerek
   • choroba nowotworowa

Jak rozpoznajemy nadczynność tarczycy?

1. wywiad z właścicielem
2. charakterystyczne objawy kliniczne
3. badania krwi
   • podniesienie poziomu enzymów wątrobowych – AP, ALT
   • podniesiony poziom hormonów tarczycy – przede wszystkim oznaczamy stężenie tyroksyny całkowitej – T4 (uwaga – u 10% kotów z typowymi objawami nadczynności tarczycy poziom T4 może wyjść w zakresie normy – wtedy oznaczamy poziom wolnej tyroksyny fT4 lub powtarzamy badanie poziomu tyroksyny całkowitej T4 po 2-4 tygodniach od poprzedniego badania)

Jak leczymy nadczynność tarczycy?

1. leki przeciwtarczycowe – tiamazol lub karbamizol – konieczne jest ich podawanie do końca życia zwierzęcia.

Dawka leku dobierana jest indywidualnie do pacjenta i zależy od:

• stopnia nasilenia choroby
• wagi pacjenta
• współistnienia innych chorób

Leki te występują pod różnymi postaciami – jako tabletki lub syrop, a u osobników bardzo opornych na łykanie medykamentów można zastosować je w postaci maści do wmasowywania w małżowiny uszne.

1. dieta o niskiej zawartości jodu (Hils i/d) – żeby leczenie dietą było skuteczne musi być ona bardzo restrykcyjnie przestrzegana – podawanie przysmaków lub polowania u kotów wychodzących niweczą skutki jej stosowania.
2. zniszczenie tkanki przez zastosowanie radioizotopów jodu – radioaktywny jod niszczy tylko chorą tkankę tarczycy oszczędzając zdrową. Wadą tej metody jest to, że wykonać ją można tylko w wyspecjalizowanych ośrodkach i jest to kosztowna metoda.
3. zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu jednego lub obu płatów tarczycy. Wadą zabiegu jest to, że nie u wszystkich kotów jest skuteczny w związku z występowaniem tzw. ektopowej hyperplastycznej tkanki tarczycowej na terenie jamy klatki piersiowej, do której jest bardzo utrudniony dostęp.

Jeżeli wybieramy terapię lekami przeciwtarczycowymi to jak ją monitorujemy?

– po 3 tygodniach od rozpoczęcia terapii oznaczamy poziom tyroksyny całkowitej T4. Monitoring choroby jest bardzo ważny, ponieważ nie możemy doprowadzić do rozwoju jatrogennej (spowodowanej lekami) niedoczynności tarczycy, bo ta z kolei może spowodować rozwój niewydolności nerek. Dawki leków modyfikujemy stopniowo i staramy się utrzymać prawidłowy poziom hormonów tarczycy stosując najmniejsze skuteczne dawki.

Mała uwaga do leczenia – wprowadzenie leków przeciwtarczycowych może spowodować ujawnienie się choroby nerek, jednak badania wykazały, że czas przeżycia kotów z nadczynnością tarczycy, u których po wprowadzeniu leków rozwinęła się azotemia – czyli słynna mocznica z podniesieniem poziomu mocznika i kreatyniny nie różni się od czasu przeżycia kotów z leczoną nadczynnością tarczycy bez azotemii. Natomiast jeżeli u kota już występuje azotemia i dodatkowo rozpoznamy nadczynność tarczycy to rokowanie dla takiego pacjenta nie jest dobre i jego czas przeżycia jest znacznie krótszy niż wymienionych wcześniej poprzedników.

Reasumując – każdy kot powyżej 8 roku życia w swoim profilu badania krwi powinien mieć również oznaczany poziom tyroksyny, żeby móc wychwycić chorobę przed ujawnieniem się jej pełnych objawów.