Co to jest choroba Addisona, czyli niedoczynność kory nadnerczy, czyli hypoadrenokortycyzm?

Jest to zespół chorobowy spowodowany niedoborem glukokortykoidu – kortyzolu oraz mineralokortykoidu – aldosteronu.

Jakie są rodzaje hypoadrenokorytzcyzmu?

• niedoczynność kory nadnerczy pierwotna – wynikająca z niedostatecznej produkcji gluko – i mineralokortykoidów przez nadnercza (większość przypadków tej choroby)
• niedoczynność kory nadnerczy wtórna – wynikająca ze zmniejszonego wytwarzania hormonu stymulującego nadnercza do produkcji gluko – i mineralokortykoidów

Jaka jest rola gluko – i mineralokortykoidów w organizmie?

KORTYZOL – wpływa na gospodarkę:

• węglowodanów – zwiększa glukoneogenezę i przyspiesza rozpad glukozy
• białek – nasila rozpad białek
  tłuszczy – nasila rozpad tłuszczy
• wodno-ekektrolitową – nasila wydalanie potasu, zatrzymuje sód – wpływa na prawidłowe działanie układu odpornościowego (działa przeciwzapalnie i immunosupresyjnie)

ALDOSTERON – reguluje gospodarkę wodno – elektrolitową (zwiększa wchłanianie sodu,zwiększa wydalanie potasu)

Jakie są przyczyny hypoadrenokortycyzmu pierwotnego (znacznie częściej występującego niż wtórny)?

Zniszczenie tkanki nadnerczowej, które najczęściej ma tło:

• idiopatyczne (czyli nie wiadomo jakie…)
• immunologiczne (niszczenie tkanki przez własny układ odpornościowy)
• zapalne
• polekowe (głównie leki używane w terapii nadczynności kory nadnerczy – mitotan, trilostan, długotrwałe stosowanie glikokortykosteroidów)

U jakich psów występuje najczęściej?

Może wystąpić u każdej rasy, w każdym wieku (od 2 miesięcy do 14 lat), ale najczęściej diagnozowana jest u psów w wieku młodym do średniego (2-4 lata). Rasami predysponowanymi są:

• pudle
• bearded collie
• Nova Scotia Duck Tolling Retriever
• leonberger
• portugalski pies dowodny
• terier pszeniczny
• dog
• rottweiler
• west highland white terrier

Jakie są objawy kliniczne niedoczynności kory nadnerczy?

Objawy kliniczne są mało specyficzne i dość zróżnicowane w zależności od stopnia nasilenia choroby.

Objawy bardziej łagodne to przejściowe, nawracające objawy pokarmowe (najczęściej pojawiające się dzień po tym, jak zwierzę dozna stresu, którym mogą być wyjazdy, odwiedziny gości, remonty itp.), takie jak:

• niechęć do jedzenia
• wymioty
• biegunka
• bolesność brzucha

W umiarkowanym nasileniu choroby pojawiają się:

• biegunka z krwią
• obniżona temperatura ciała
• bradykardia (zwolnienie pracy serca)
• odwodnienie

W ciężkim przebiegu choroby dochodzi do ostrej zapaści w związku z uogólnioną zmniejszoną perfuzją tkanek.

Jakie obserwujemy zmiany w badaniach dodatkowych?

• morfologia krwi
  • lekka anemia
  • limfocytoza
  • eozynofilia

• biochemia krwi
  • wysoki poziom potasu > 5,5 mmol/l
  • niski poziom sodu < 135 mmol/l
  • niski poziom chlorków < 100 mmol/l – niski poziom fosforu
  • niski poziom glukozy
  • azotemia – wysoki poziom mocznika i kreatyniny
  • niski poziom białka całkowitego i albumin

• badanie ekg
  • charakterystyczny wyskoki załamek T

• badania obrazowe
  • RTG i USG – zmniejszone sylwetki wszystkich narządów wewnętrznych (najbardziej wyraźne zmniejszenie sylwetki serca)

Jak rozpoznajemy chorobę?

• badanie poziomu ekektrolitów – oznaczenie stosunku poziomu sodu do potasu
• badanie ekg – charakterystyczny załamek T
• test stymulacji ACTH – test potwierdzający rozpoznanie – polega na oznaczeniu stężenia kortyzolu wyjściowego oraz na oznaczeniu stężenia kortyzolu godzinę po podaniu hormonu stymulującego nadnercza do produkcji kortyzolu (ACTH) – u zwierząt chorych w obu oznaczeniach poziom kortyzolu jest niski.

Jak leczymy chorobę?

W zależności od stopnia nasilenia:

• u zwierząt z nasilonymi objawami ważna jest stabilizacja przez płynoterapię
• u zwierząt ustabilizowanych – suplementacja
  • glukokortykoidów – prednizolon w dawce 0,2 – 0,5 mg/kg raz dziennie
  • mineralokortykoidów – fludrokortyzon 10-30 mcg/kg raz dziennie lub DOCP 2,2 mg/kg domięśniowo co 25 dni

Jak monitorujemy chorobę?

• badania krwi
• morfologia
• oznaczanie poziomu elektrolitów – sodu i potasu początkowo nawet co 2 tygodnie